SPIJSVERTERINGSPROBLEMEN HERKENNEN

Cavia's kunnen niet braken. Spijsverteringsproblemen kunnen zich uiten als diarree, verstopping, buikpijn en algemene veranderingen in de houding van het dier. Hoe kunt u vaststellen dat uw cavia last heeft van een spijsverteringsprobleem? Observeer het diertje kritisch en let vooral op de ontlasting, de vorm van de buik en de buikgeluiden, het (eet)gedrag, de motoriek en de tekens van pijn.

Fig. 1: Gezonde caviakeutels.

1. Ontlasting: de normale gezonde keutels ziet u in Fig. 1. De kleur is bruin (evt. groenig bij veel groen in de voeding). De consistentie is vast maar niet uitgedroogd. Plakkerige (zachte) en vormloze keutels wijzen op diarree, dit kan verergeren tot een waterige slecht geurende uitscheiding (noodsituatie). Lees verder in de hoofdstukken Diarree en Infecties. Bij verstopping ziet men kleine en droge keuteltjes, vaak aan elkaar geplakt met slijm. Lees verder in Obstipatie. Rood gekleurde ontlasting kan op de aanwezigheid van bloed wijzen (zie Infecties). Ga echter eerst na of de cavia geen rode bieten of ander rood gekleurd voedsel heeft gegeten. Bleke en vettige ontlasting wijst op lever- en galwegproblemen. Zwarte ontlasting (melena) wijst op bloedingen ten hoogte van de maag en de dunne darm; dit is altijd een medische noodsituatie. Het komt gelukkig zelden voor bij cavia's.

2. De buik moet strak en soepel zijn. Bij palpatie mag men geen zwellingen of harde knobbels voelen. De palpatie mag geen pijn doen. Harde, pijnlijke en opgezette buik wijst op gaskolieken (trommelzucht). Klop zachtjes tegen de buik: een holle klank wijst op gas. Opgezette linkerkant wijst op gas in de maag, maar dit hoeft niet direct een noodsituatie te zijn - gas in de maag is aanwezig ook bij gezonde cavia's. Opgezette rechterkant en pijnlijke onderbuik wijzen op gas in het caecum en de dikke darm; dit is ernstig. Lees verder in het hoofdstuk Gaskoliek. Bij auscultatie (luisteren met een stethoscoop) hoort u zacht pruttelende geluiden (borborygmi) veroorzaakt door de darmbeweging. Als u geen geluid hoort is er een noodsituatie.

3. Eetgedrag. Komt het diertje niet meer enthousiast naar het eten toe? Dit kan op verschillende problemen wijzen, maar een spijsverteringsprobleem is vaak de hoofdverdachte (DDx: anorexie wordt ook veroorzaakt door pijn, kiesproblemen, overige ziekten). Bij diarree blijft de cavia meestal goed eten, en stopt pas als de toestand zeer serieus of terminaal wordt. Bij gaskoliek (trommelzucht) daarentegen stopt de cavia met eten onmiddellijk nadat de klachten ontstaan.

4. Motoriek. Buikpijn veroorzaakt ernstige motoriekproblemen. De symptomen van lichte buikpijn zijn: gespannen zitten en de achterhand zo weinig mogelijk bewegen. Bij sterkere pijn blijft de cavia meestal liggen, of ze loopt een paar stapjes en gaat meteen weer liggen. Het dier probeert de buik te ontlasten - het ligt dus met een buik iets hoger en de hele voorhand, inclusief kop, omlaag (de cavia steunt op haar borstkas, zgn. sternale decubitus). Het lijkt alsof de cavia "verlamd" is. Overige (niet specifieke) tekens van pijn zijn: tandenknarsen, gebold zitten, rechtopstaande vacht (zie Algemene symptomen). Bij zeer ernstige buikpijn (zoals na darmperforatie, zie Buikvliesontsteking) zal de cavia stuiptrekkingen tonen en van pijn krijsen. DDx: buikpijn kan ook oorzaken buiten het spijsverteringsstelsel hebben, zoals eierstokcystes bij zeugen, blaas- en nierproblemen (echter, deze problemen zijn meestal chronisch, terwijl spijsverteringsproblemen plots ontstaan).